Najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce według danych GUS-u są choroby układu krążenia. Dlatego też utrzymywanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi jest bardzo ważne, ponieważ pozwala uniknąć tak poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Mając na uwadze dane dotyczące ilości zgonów spowodowanych chorobami układu krążenia, Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne zaostrzyło od 2003 roku zalecenia dotyczące stężenia cholesterolu we krwi. Zgodnie z nimi (tabela 1) stężenie cholesterolu całkowitego nie powinno przekraczać 190 mg/dl (5,0 mmol/l), stężenie „złego” cholesterolu LDL u osób zdrowych nie powinno przekraczać 115 mg/dl (3,0 mmol/l). U osób z chorobami układu krążenia i z cukrzycą stężenie cholesterolu ogólnego nie powinno przekraczać 175 mg/dl (4,5 mmol/l), a LDL — 100 mg/dl (2,5 mmol/l). Natomiast stężenie „dobrego” cholesterolu HDL u mężczyzn powinno być równe lub większe niż 40 mg/dl (1 mmol/l), a u kobiet równe lub większe niż 46 mg/dl (1,2 mmol/l).
Tabela 1. Normy dla poszczególnych frakcji cholesterolu (na podstawie wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego)
Bez rozpoznanej choroby układu krążenia i bez cukrzycy | Z chorobą układu krążenia lub cukrzycą | |||
Cholesterol całkowity | < 190 mg/dl | < 5,0 mmol/l | < 175 mg/dl | < 4,5 mmol/l |
LDL | < 115 mg/dl | < 3,0 mmol/l | < 100 mg/dl | <2,5 mmol/l |
TG (trójglicerydy) | Nie powinno przekraczać 150 mg/dl, czyli 1,7 mmol/l | |||
HDL | – mężczyźni – wyższe niż 40 mg/dl, czyli 1,0 mmol/l- kobiety – wyższe niż 46 mg/dl, czyli 1,2 mmol/l |
Dodatkowo przyjmuje się, że norma spożycia cholesterolu powinna wynosić ok. 300 mg/dzień. W Polsce przeciętne spożycie cholesterolu pokarmowego wynosi u mężczyzn ok. 343,6 mg/dzień, a u kobiet ok. 231,7 mg/dzień (badanie WOBASZ, 2003-2005), tak więc jest bliskie ustalonej normy. Ponieważ cholesterol występuje zazwyczaj w produktach spożywczych będących źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych, rozpowszechnianie wiedzy o zdrowym żywieniu, jak i ograniczanie w diecie produktów zawierających te tłuszcze (tabela 2), przyczynia się do zmniejszenia poziomu cholesterolu.
Tabela 2. Zawartość cholesterolu w 100g części jadalnych produktu spożywczego (na podstawie wartości wg Kunachowicz H. i wsp. Tabele składu i wartości odżywczej, PZWL, Warszawa 2005)
Nazwa produktu | Cholesterol (mg) |
Mleko spożywcze 3,5% tłuszczu | 14 |
Mleko spożywcze 0,5% tłuszczu | 2 |
Śmietanka kremowa, 30% tłuszczu | 106 |
Ser Edamski, tłusty | 71 |
Ser twarogowy, chudy | 0,5 |
Lody śmietankowe | 34 |
Jaja całe, kurze | 360 |
Żółtko jaja kurzego | 1062 |
Wieprzowina, szynka surowa | 60 |
Mózg wieprzowy | 2500 |
Wątroba wieprzowa | 354 |
Pasztet pieczony | 370 |
Masło Extra | 248 |
Smalec | 95 |